امام صادق علیه السلام می فرماید: (ما رَأَیْتُ باکِیاً اَحسَنَ تَبَسُّماً مِنَ الْقَلَمِ) 1؛ هيچ گرياني را زيباتر از تبسم قلم نديدم.در اين سخن نغز، مركب قلم به گريه و اشك چشم تشبيه شده و صدا و صرير قلم به تبسم آن مانند گرديده و هيچ گريه و تبسمي زيباتر از گريه همراه با تبسم قلم نيست.به همین خاطر ارزش قلم و هنر خوشنویسی آمیخته شده با مبانی الهی و اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. خوشنویسی اسلامی هنری است که باید محتوای زیبا را در قالب زیبا بریزد، این هنر نمودار احدیت است، چون اساس خوشنویسی اسلامی در مقام تجسم عینی کلمه الله و به عنوان خالص کلمه و مبداء همه موجودات قرار دارد و از آنجا که منشاء تمام هنرهای سنتی از عالمی که مخلوق تجلی کلمه الله است سرچشمه میگیرد؛ پس این هنر توانسته ارزشهای رمزی خود را در پس محتوای این کلام با مفاهیم قدسی بازگو کند. با این کارکرد، خوشنویسی اسلامی تنها هنری است که توانسته منطبق با حکمت و فلسفه هنر اسلامی بارور شده، با ماهیت این هنر منطبق گشته و مهمترین نمونه تجلی روح اسلام بشمار آید. از این رو روند پیدایش خطوط ایرانی- اسلامی از آغاز بررسی میشود و عنوان می شود که در طول تاریخ با روند پیدایش خوشنویسی اسلامی به موجب خطوط کلام الله این روند به سوی قدسی بودن آن شکل گرفته است.
نتیجه حاصل، این که هنر خوشنویسی سنتی(ایرانی – اسلامی) یک هنر قدسی است، زیرا هدف اصلی آن ترویج کلام الله یا کلام وحی است و نیز روند پیدایش خطوط ایرانی اسلامی با ایجاد تغییرات بسیار در فرم، اندازه، دور، ضخامت قلم و سراسر، این زیبایی ها برای این منظور می باشند.
تبسم قلم حاصل همین اندیشه ناب و برگرفته از تلاش به سوی یک هدف والای الهی است که در زیر همین گفتار به مرور برخی تصاویر آن خواهیم پرداخت.
1.(نهاية الأرب، ج۷، ص۲۰)
